بیانیه انجمن فارغ التحصیلان مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی (باغ فردوس)

بیانیه انجمن فارغ التحصیلان مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی (باغ فردوس)

جناب آقای محمد مهدی اسماعیلی ؛

که برای پُست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شده ­اید

 با سلام ؛

ما گروهی از فارغ التحصیلان رشته سینما هستیم که قریب به چهل سال است در این رشته ، فعالیّت ، تولید فیلم و تدریس کرده ­ایم. امروز امّا با خواندن مطالب شما حیرت زده شدیم و از اینکه شما به زودی وزیر بشوید بشّدت نگران شده و نخواستیم با سکوت از روی موضوعات شما بگذریم بنابراین با خود گفتیم تا پیش از وزیر شدنتان مطالبی به شرح زیر را به اطلاع شما برسانیم.

یک

 همه گفتار شما روایت مطالبی است که به عینه ندیده ­اید و شاید به دستتان داده باشند ، امّا انتظار از یک وزیر مربوط به موضوع ، این نیست که هنوز نرسیده خود منتقد وضع موجود باشید و همه چیز را سیاه ببینید و سیاه نمائی کنید!

آن وقت چه فرقی میان شما و آن موضوعاتی که می­ فرمائید سیاه نمایانه است؟! خود شما تبدیل به یک موضع سیاه نما شده اید و بلکه وظیفه شما ترسیم راه برای آینده بهتر است ، مشخص است که شما یک شخصیّت ایدئولوگ هستید ، امّا معلوم نیست عافیت اندیشی شما برای هر هُنری چگونه است ، اجازه بفرمائید با صراحت بگوئیم ، ما فیلم ­های مستند عمق اقیانوس ­های جهان را که بی بی سی ساخته است ، عالی ترین فیلم­ هایی می­ دانیم که ما و بسیاری از مسلمانان و غیر مسلمانان را نسبت به عظمت آفریدگار به حیرت وا می دارد. آن وقت شما از یک سینمای نصفه جان وطنی و آن هم فقط از نش انتظار دارید به گونه ­ای باشند که شما باور می­ کنید!؟

امّا چه اشکالی دارد مثلاً بفرمائید ابزارهای لازم را فراهم می­ آورید و حمایت­ های کافی می­ کنید تا مستندسازان بهترین کارهای فنی و تکنیکی خودشان از زندگی مورچه ­ها و زنبورهای عسل­ را عرضه کنند!

اگر همین یک تصمیم کوچک را که بگیرید خواهید دانست که چنین فیلم ­هایی چه بهای گزافی دارد برای تهیّه ابزار و وسایل لازم و چه انسان­ های زبده­ ای برای ساخت این آثار را می­ طلبد و یک من شیر چقدر کره می دهد!

و اوضاع آنگونه که می ­پندارید نیست! حالا گروهی بازیگر و فیلمساز در این وانفسا برای تداوم کارشان به سراغ شیوه­ هایی می ­روند که البتّه کمی چرک است و خودشان هم می­ دانند که بهای اندکی هم دارد و ضرورتی ندارد شما نمک به زخم­ هایشان بپاشید. شما بهتر است عافیت اندیش روشن بین باشید ، انصاف داشته باشید.  

دو

مطالبی که شما گفته­ اید ، کمتر هُنر است و بیشتر علایق شخصی شماست تبلیغی است ، که  ساختارهای تبلیغی صرفاً شکلی است و یک شاخه بسیار نازل از کار هُنرمندان محسوب می ­شود و هرگز نمی­ توانند نهایت و غایت اثری را که مورد تبلیغ قرار می­ دهند را بیان نمایند و نیازی هم بدان نیست. مثلاً تبلیغ دین یا اولیأ و اوصیأ الهی در اعیاد و یا مراسم گوناگون دینی هرگز مبیّن غایت اندیشه ­ی دینی اولیأ الهی از سمت هنرمندان نیست و آنچه در این مورد هُنرمندان از آن برای بیان اهداف خود بهره می­ برند ، صرفاً استفاده ابزاری محسوب می­ شود و گرنه هیچ هُنر و هُنرمندی قدرت بیان ماهیّت و هویت ذاتی امور دینی و اعتقادی را ندارند ، چرا که پیشتر خود آن موضوعات فی­ نفسه به غایت رسیده ­اند و هُنرمند صرفاً بر اساس علایق و اعتقادات شخصی با استفاده از ابزار به بیان آنها می­ پردازد.

و مگر می­ شود با هُنر همه ماهیت آفریدگار را ثابت کرد؟! اگر تا به این درجه ممکن بود چه ومی به هُنرورزی بود؟ و ما مستقیم در ذات باریتعالی قرار می گرفتیم و به خود زحمت نمی ­دادیم و عالی­ترین آثار هُنری در این خصوص ممکن است احساس وجود یک قدرت لایزال را در وجود مخاطبین اشان برانگیزند و بس. 

سه

انتظار امثال ما از شما این است تا تعاریف خودتان از تئاتر و سینما را که اصولاً محصول مغرب زمینیان است را بیان بفرمائید و این هُنرها فرق بسیار دارند با خطابه و موعظه و سخنرانی و روضه  که البتّه هرکدام از اینها در جای خود مردان و ن هُنرمندش را در بیان و لحن می­ طلبد که صرفاً امری فردی محسوب می ­شوند ، امّا تئاتر و سینما ماهیتاً متفاوت هستند و تفاوت بنیانی با بیانات روایی و شکلی و فردی دارند ، تئاتر و سینما بازآفرینی واقعیّت صرف نیستند و بلکه به مانند اشعار فاخر تجلّی ­گه ذات هُنرمند و بروز روح و صور خیال او در اشکالی هستند که شما بدون اندیشه از آن لذّت می­ برید ، راستی آیا فکر کرده ­اید که چگونه در تئاتر و سینما یک ماجرای سی ساله یا دو ساله و حتّی دو روزه در دو ساعت عرضه می ­شود و به شما تلقین می ­شود که یک تاریخ طولانی یا موضوعی عمیق و تمام جانبه را با پوست و گوشت و استخوان درک کرده اید؟! و بدان اشراف کامل پیدا کرده­ اید و راز رسیدن بدین منزلت زحمت سالیان دراز دارد.

 از سوی دیگر آیا می دانید رقص همان گفتگوی بدون کلام است!؟ و برای اینکه عمیقاً متوجّه شوید ، سماع را می­ گوئیم که گفتگویی بی­ کلام با خداست ، یا رقص شمشیر را می ­گوئیم که گفتگویی برای آمادگی جنگی است ، و بر این سیاق پانتومیم.

البتّه رقصی شما دیده­ اید صورت مذموم حرکات اندام بوده است و لابد گفتگوی اوباش را نیز با همدیگر دیده ­اید و رقصشان هم به همان قیاس با اندام پائین تنه انجام می­ شود!

امّا شما با دیدن رقص دون پایگان شایسته نیست اهل سماع را تعطیل بفرمائید ، یا به عنوان وزیر نخواهید که به رقص ­های قهرمانی ، پهلوانی ، زورخانه ­ای ، رجزخوانی و دورگیری لشگری و کشوری و یا حتّی به رقص­ های شُکرگزارانه کشاورزان و روستائیان در فصل درو و برداشت محصولاتشان فکر نکنید.

چهار

آیا می­ دانید نقد معادل اعتراض نیست و همان تنقید برای اصلاح امور است و تنقید کنندگان خود بهتر از هرکسی دوستدار آن موقعیّتی هستند که به گردانندگانش نقد می ­کنند. مثلاً کسی که از مدیر دولتی انتقاد می­ کند برای این است که کشورش و مردمش و حتّی همان مدیر را دوست می­ دارد وگرنه عطای کشورش را به لقایش می­ بخشید و می­ رفت جای دیگری زندگی می­ کرد ، پس لطفاً اگر مطلبی ناهمگون با عقاید خودتان دیدید یا شنیدید فکر نکنید اینها سیاه اندیشی و سیاه نمایی است و بلکه نقدی است برای بهینه سازی مدیریت و بهتر زیستن ، و فرمایش شما عین آن است که برای نگارش یک وضعیّت وخیم با خودکار سفید روی ورق سفید بنویسیم تا شما فکر نکنید ما سیاه نما هستیم!؟

در واقع سیاه نمائی بهانه ­ای هُنری برای دیده شدن موضع ضعفی است که باید خبرش را به گوش هوش داران و گوش دارانشان برسانیم و نه بیشتر ، راستش از آن جملات شما برای آینده هُنر سینما و تئاتر خیلی نگران شدیم! و همینطور برای خودتان که اگر وزیر بشوید ، ممکن است بزودی از چشم و دل همه هُنرمندان بیافتید!

پنج

خانه سینما حدود5000 عضو دارد ، که از میان این تعداد حداقل دویست نفرشان معلمین و استادان اکثریت دانشگاه ­ها ، مراکز آموزشی ، فنی و هنری کشور نیز هستند و مجموعاً به کلّ سینمای کشور خدمت رسانی می ­کنند ، و اگر دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشکده ­­ها و آموزشگاه­ های سینمائی را نیز حساب بفرمائید و طی10 سال آمار و ارقام این افراد را در بیاورید مشخص می­ شود که قریب به صد هزار نفر هُنرمند باری به هرجهت از طریق خانه­ی سینما پشتیبانی می­ شوند ، حال چگونه است شما خانه سینما را دارای وجاهت قانونی نمی ­دانید!

اشکالی هم ندارد اینگونه فکر کنید ، امّا به جای اینکه بفرمائید به هر طریق ممکن آن وجاهت را به خانه سینما باز می­گردانید از گفتارتان بوی براندازی خانه سینما می آید!؟

و این نگاه شما ما را یاد سینمای کمونیستی دولت شوروی و کشورهای اقماری آن می ­اندازد! که همه در خدمت حزب کمونیست مرکزی شوروی بودند و عاقبت نیز هم حزبشان و هم خودشان برافتادند!! چرا این همه نگاه سلبی دارید؟

شش

یک حقّ به شما می ­دهیم و آن سیستم توزیع و پخش در سینماست که هم اکنون بخش خصوصیِ آن در دست مشتی ندانم کار سودجو است ، می دانید چرا؟ برای اینکه اصولاً انسان­ های هُنرمند از جوانی به دنبال هُنر می ­روند و هرگز به فکر سرمایه نیستند و این فرق اساسی با مشتی دلال دارد که از کودکی همین بوده ­اند و در جائی که هُنرمندان مشغول خلق آثارشان هستند آنها با ناکس بازی و دغلکاری به فکر فروش آثار این هُنرمندان خلاق هستند.

یک نگاهی هم به نمایشگاه­ های نقاشی بیاندازید متوجّه می ­شوید که در آنجا هم دلالان مشغول کارند و نه تولید کنندگان آثار هُنری ، لطفاً در این بخش حداقل توزیع آنلاین را تصحیح بفرمائید بلکه سودی هم عاید هُنرمندان مفلس بشود! و هم اینکه صاحبان شرکت ­های توزیع فیلم و سینماداران را از سرمایه گذاری آشکار و پنهان در فیلم­ ها خلعِ ید بفرمائید تا هم ساخت فیلم و هم  نمایش آن صورت مونوپُلی فعلی را نداشته باشد ، بهترین راه نیز برای خلعِ ید آنها ارزیابی هُنریشان است و نه حرفه ای ایشان ، متأسفانه سیستم ارزشیابی وزارتخانه به برخی از اینها درجه هُنری یک هم اعطأ کرده است! در حالیکه درجه هُنری آنها غیر همنام با بخشی است که در آن دخالت می­ کنند ، تهیّه کننده درجه یک وماً کارگردان و نویسنده درجه یک محسوب نمی­ شود، وقتی این دخالت­ ها را می ­کنند باید آنها را بفرستید به محضر نویسندگان وکارگردانان زبده تا از نو درجه بندی شوند. حالا معلوم می شود اوضاعشان از چه قرار است.

هفت

معلوم نیست نگاه شما به موسیقی ، خط ، نقاشی ، صنایع دستی ، اُپرا ، موسیقی مجلسی ، موسیقی سمفونیک ، موسیقی بومی و قومی ، مجسمه سازی ، شعر ، داستان ، رمان ، نمایش­ های رادیویی ، و ده ­ها هُنر دیگر چگونه است. مبادا فکر کنید هُنر فقط حفظ مکتب­ های قرائت قرآن است که البتّه آن هم هست ، هر چند ممکن است بسیاری از قاریان قرآن فقط صوت خوش داشته باشند و از تعبیر و تفسیر و تأویل آیاتی که ورد زبانشان است هیچ بوئی هم نبرند باشند ، که آن هم عیبی ندارد و هدف صوت آنها است. امّا متقابلاً مبادا فکر کنید که در این سوی آگاهان و عالمان دینی در میان ما نباشند که هستند و بسیارانی هم هستند. امّا وزیری که تک بُعدی فکر کند به کجای کار این همه هُنرمند و هُنرهای متفاوتشان می­ آید؟ و چگونه می­ تواند به گرفتاری­ های همگی پاسخی درخور بدهد؟

در پایان هنوز که وزیر نشده­ اید ، لذا امروز به عنوان یک هم وطن از سر احترام اینگونه بیان کردیم. امّا در آینده نیز از ما انتظار نداشته باشید تا از کنار بی­ نظمی و بی­ انضباطی­ ها ساکت بگذریم و در آینده نهایتاً برای اینکه شما احساس سیاه نمائی نفرمائید، نهایتاً می ­توانیم روی کاغذ سیاه برایتان سفید بنویسیم تا هم چشم نواز باشد و هم نمای بیانمان سفید باشد!

انجمن فارغ التحصیلان مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی (باغ فردوس)